در حال ویرایش شربت‌خانه (بخش)

== سیر تاریخی شربت و شربت خانه ==
در گذشته در اغلب شهرهای ایران شرب تخان ه‌های عمومی بوده که مردم جهت رفع خستگی به آنجا می‌رفتند و شربت‌های گوارا و دلچسبی می‌نوشیدند. شربت از شیره انگور، [[شکر]] و انگبین تهیه می‌شده و عال یترین نوع آن در اصفهان بوده‌است. در فصل تابستان که هوا رو به گرمی می‌رفت، شرب تخان ه‌ها به فضای با غها نقل مکان می‌کردند. در با غها کارکنان شرب تخان ه‌ها با صداییخوش نظر مردم را به خود جلب می‌کردند و سفارش‌ها آن‌ها را )۲۵۲–۲۵۳: به گوش شرب تدارها می‌رسانیدند) داون، ۱۳۷۰، ج ۱ با بررسی متون تاریخی و سفرنام ه‌های جهانگردان دوره تیموری ،» دلاواله «<ref>پیترو دلاواله (Pietro della Valle) در سفرنامه خود جزئیات را دقیق و از دیدگاه یک غربی به تصویر می‌کشد و شربت رایج در اصفهان صفوی را معرفی می‌کند (رک. دلاواله، 442:1370)</ref> همچون کلاویخو<ref>. رویی گونسالس د کلاویخو (Ruy González de Clavijo) در سفرنامه خود شرح مفصلی دربارهٔ جشن‌ها و طرز پذیرایی در این جشن‌ها آورده و به توصیف [[نوشیدنی]] خامه آمیخته با شکر و نحوه تدارک آن، شراب و اسباب نوشیدن آن می‌پردازد (رک. کلاویخو، 249 و 261-262: 1377</ref>؛ [[ایران صفوی|دوره صفوی]] همچون ،» [[نیکلاس سانسون|سانسون]] «<ref>نیکلاس سانسون (Nicolas Sanson) در مواقع فرصت به تحقیق در احوال و آداب و رسوم و عادات ایرانیان و آثار گذشته آن‌ها پرداخته و شربتی خاص را معرفی کرده‌است. (رک. سانسون 1377: 62)</ref> و» کمپفر «<ref>انگلبرت کمپفر (Engelbert Kampfer) توصیفات دقیق و رسایی از آداب و رسوم تا مشاغل و مناصب را در سفرنامه خود آورده است. وی در بخش تأسیسات داخلی دربار و بیوتات سلطنتی اطلاعاتی مفید در باب شربت دارباشی، شربت و فواید آن و همچنین شربت خانه می‌دهد رک. کمپفر، 1363: 275- 146)</ref> ،» شاردن «<ref>ژان شاردن (Jean Chardin) در بیان تجمل و شکوه دربار شاه عباس دوم به معرفی شربت به لیمو، اسباب نوشیدن آن مقامات از شرح وظایف شربت چی باشی را پرداخته است. (رک. شاردن، 1345: 247)</ref> ،» تاورنیه «،<ref>ژان باتیست تاوِرْنیه (Jean-Baptiste Tavernie) جزئیات دقیقی از شربت آب انار، نوشیدنی مخصوص تاتارانو فواید نوشیدن شربت از نگاه ایرانیان را ذکر کرده‌است ()رک. تاورنیه، 1331: 196 و 35)</ref>» اولئاریوس «<ref>آدام اولئاریوس (Adam Olearius) گزارش مفصلی از مراسم استقبال و جزئیات قصر سلطنتی، نوشیدنی غالب مردم ایران ارائه م یدهد و از مناصب بزرگ دربار صفوی شربت دار را معرفی می‌کند (رک. اولئاریوس 1379: 550 و 629 و 750 -549)</ref> و نیز [[ایران قاجاری|دوره قاجار]] همچون هانری رنه دآلمانی<ref>هانری رنه د آلمانی (Henry Rene D’Allemagne) به ذکر انواع شربت و ظروف نوشیدن آن پرداخته است (رک. آلمانی، 1335: 230 -228)</ref> یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد شربت خانه‌ها را می‌توان علاقه ایرانیان به شاهنامه فردوسی دانست؛ چر اکه با ترویج شاهنامه خوانی توسط شاه اسماعیل، شنیدن داستان‌ها و اشعار شاهنامه تفریح عمومی مردمان ایران شد. در تمام شهرها و روستاهای ایران مردم در [[اوقات فراغت]] خود گرد هم می‌آمدند و داستان‌های شاهنامه را می‌شنیدند یا اگر یکی از آن‌ها صدایی خوش داشت، اشعار شاهنامه را می‌خواند. شرحداستا نهای شاهنامه توسط نقالان شربت خانه‌ها انجام می‌گرفت. بازار بعضی از نقالان به قدری داغ بود که در فصل تابستان در مید ا نهای عمومی شهر سرگذشت‌های شاهنامه را نقل می‌کردند و در زمستان به علت سردی هوا ناگزیر به شربت خانه‌ها منتقل می‌شدند. همین نقالان شاهنامه از عوامل وحدت ملی ایران شدند. نقالان معمولاً روی سکویی گرد، (داون، ۱۳۷۰ :۲۲۴–۲۲۵، ج ۲)نیمه گرد یا چهارگوش، که از الوار چوبی یا آجر، و یک چارک تانیم متر بالاتر از کف شربت خانه یا [[قهوه‌خانه]] ساخته شده بود می‌رفتند و نقل م یگفتند. به هنگامی که نقال نقل می‌گفت مردم در پیرامون یا در سه طرف سکو، که آن را اصطلاحاً تخت می‌خواندند، می‌نشستند و به داستان‌هایش گوش می‌دادند (بلوکباشی، ۱۳۷۵: ۸۷)