در حال ویرایش چای (بخش)

== چای در ایران ==
[[پرونده:Tea Gardens, Gilan, Iran.jpg|انگشتدان|313x313px|کشتزار چای در [[گیلان]].|جایگزین=]]
[[پرونده:Tea-224-nevit.jpg|بندانگشتی|چای منطقه خاورمیانه|جایگزین=|293x293پیکسل]]
{{اصلی|چای در ایران}}

امروزه مصرف چای، یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی عادی مردم در [[ایران]] است. اما سابقه مصرف چای در ایران، کمتر از دو سده است.<ref>{{پک|دریابندری|ک=کتاب مستطاب آشپزی|ص=۴۳۷}}</ref> با این حال، برخی معتقدند که پیشینهٔ مصرف چای در [[ایران]] به سده دوم میلادی می‌رسد و برخی از جهانگردان از [[چایخانه]]‌هایی سخن گفته‌اند که بزرگان و توانگران در آن جا جمع می‌شدند و چای می‌نوشیدند. {{مدرک}}

مشخص نیست ایرانیان چه زمانی اولین بار با این نوشیدنی آشنا شدند. [[ابوریحان بیرونی]] در کتاب الصیدنه اش که در نیمهٔ اول سده پنجم نوشته شده، جزئیاتی در خصوص گیاه چای و استفاده از آن به عنوان نوشیدنی در تبت و چین آورده است. ظاهراً عادت چای نوشی تا سده هفتم هجری به غرب آسیا نرسیده و ممکن است مغول‌ها در اشاعهٔ آن تأثیر داشته باشند. امیرکبیر، ممکن است نقشی در ترویج چای در ایران داشته باشد؛ او از دولت فرانسه دو دست ظروف چای خوری، شامل سماور نقره‌ای، و یک عدد دیگر را از تاجری روس دریافت کرد. امیر کبیر انحصار سماورسازی با یارانهٔ دولتی را به استادکاری در اصفهان اعطا کرد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=ČĀY – Encyclopaedia Iranica | وبگاه=Encyclopædia Iranica | تاریخ=1963-01-17 | سال=1963 | پیوند=http://www.iranicaonline.org/articles/cay-tea | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-05-01}}</ref>

کشت چای در ایران، از سال [[۱۳۱۴ (قمری)|۱۳۱۴ هجری قمری]] آغاز شد. در این سال، یکی از رجال آن دوره به نام [[محمد میرزا کاشف السلطنه]] که به عنوان ژنرال کنسول ایران در [[هند]] مأمور به خدمت بود، توانست در بازگشت به ایران، چند بته چای را با زحمت فراوان وارد ایران کند. وی با توجه به مطالعاتی که بر روی انواع چای و نحوه کشت آن‌ها نموده بود، شهر [[لاهیجان]] را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد.<ref>{{پک|دریابندری|ک=کتاب مستطاب آشپزی|ص=۴۳۷}}</ref> این شهر امروز به عنوان مرکز کشت چای در ایران درآمده است و انواع مختلف چای مانند چای ایرانی عطر گیلان در آنجا تولید می‌شود. مقبرهٔ کاشف‌السلطنه در لاهیجان امروز به صورت گنجینهٔ تاریخ چای ایران در [[لاهیجان]] درآمده است.

سهم ایران ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان است.
از سی و دو هزار هکتار مزارع چای ایران هشت درصد آن برای استان [[استان مازندران|مازندران]] و 92 درصد بقیه از آن [[استان گیلان|گیلان]] است.